Chương trình, SGK điều chỉnh cũng cần bớt đi những nội dung không cấp thiết với HS phổ biến như phần triết học (lớp 10), phần kinh tế (lớp 11)
Do thiếu kinh phí? Trước những nhận xét, đánh giá của Đoàn giám sát, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận tuy dìm bất cập nhưng cho rằng phần lớn tồn tại nêu trên là do… thiếu kinh phí.
Ảnh: Thanh Hải Điều này đã gây ảnh hưởng tới tính thống nhất, chặt chịa, lô gích, khiến cả tía và học trò đều lúng túng. Vì thế đợt đổi mới chương trình, SGK tới cần làm một cách toàn diện, hệ thống gồm toàn bộ các nhân tố để đảm bảo chất lượng.
Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm (chủ toạ Hội Tâm lý giáo dục Hà Nội): Cần tập trung đổi mới cách rà soát, đánh giá HS Theo tôi, trong khi tiếp chuyện hoàn thiện nội dung chương trình, SGK, vấn đề cần tụ họp khai triển ngay là đổi mới cách kiểm tra, đánh giá HS chứ không nhất quyết phải chờ đến khi thực hành chương trình, SGK mới.
Đây là những điều kiện cơ bản bảo đảm cho hiệu quả đổi mới chương trình, SGK. Tán đồng với ý kiến này, nhưng Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của QH Trương Thị Mai cũng cho rằng, thiết kế được một chương trình, một bộ SGK tốt là rất quan yếu bảo đảm thành công trong việc phát triển giáo dục phổ biến.
Nội dung đào tạo cho sinh viên sư phạm cần sớm được điều chỉnh theo hướng phối hợp đồng bộ 3 nhân tố là tri thức chuyên môn, kỹ năng sư phạm và đạo đức nghề nghiệp. "Đoàn giám sát cũng cần chỉ rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức đã để xảy ra những yếu kém trong xây dựng chương trình sách giáo khoa hiện thời và giải pháp khắc phục, để QH có cơ sở ban hành Nghị quyết về đổi mới căn bản và nâng cao chất lượng giáo dục phổ quát từ năm 2015" - đó là ý kiến của Chủ nhiệm Văn phòng QH Nguyễn Hạnh Phúc.
Đó là Hội đồng chỉ đạo nhà nước được thành lập muộn so với các ban chỉ đạo cấp học. Thành ra, trong một số trường hợp đã dẫn đến mất thời cơ chống chọi chống buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên thuỳ. Phó chủ toạ QH Uông Chu Lưu nhận định, đổi mới chương trình SGK giáo dục phổ quát cần bắt đầu từ giảm lý thuyết, tăng thực hiện.
Việc thực hành soát, đánh giá ở nhiều nhà trường bây chừ còn hình thức và áp đặt, không tạo được động lực cho người học và người dạy một cách thực chất. Chính thành ra, chưa có một chương trình xuyên suốt từ tiểu học đến THPT.
Đề nghị đặt ra trong việc xây dựng chương trình, SGK mới nói chung, với môn giáo dục công dân (GDCD) nói riêng là bớt giáo điều, hàn lâm và đề cao việc ứng dụng tri thức được học vào giải quyết các vấn đề trong thực tiễn. Tuy nhiên, UBTVQH yêu cầu làm rõ mức độ của việc truy đuổi, nếu không nêu chi tiết, dễ dẫn đến chồng chéo hoạt động giữa các cơ quan chức năng. Kết quả rà cho thấy, hiện khối lượng tri thức tả trong SGK còn nặng so với khả năng tiếp thụ của học sinh, có sự trùng, nặng về truyền thụ kiến thức mà chưa quan hoài nhiều đến rèn luyện kỹ năng, nhân cách cho các em.
Để cân đối giữa dạy chữ - dạy người, GDCD phải được coi là môn học tấm trong chương trình giáo dục phổ biến. Việc kiểm tra, đánh giá phải được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ ngay từ mỗi bài rà soát thẳng tính, hằng ngày trên lớp đến các bài soát cuối năm, cuối cấp.
Chừng nào chưa tổ chức lấy quan điểm rộng rãi của đông đảo các nhà khoa học, nhà giáo, nhất là giảng sư dạy trung học cơ sở và trung học phổ biến cho dự thảo chương trình - sách giáo khoa, thì một bộ sách mới ra đời sẽ có nhiều nguy cơ bị cộng đồng đào thải.
Phải coi hàng ngũ thân phụ sư phạm là lực lượng chủ công cần được huy động, tham dự đóng góp ý kiến và đầu tư thỏa đáng. Nhiều thiết bị thí điểm môn hóa học phải bỏ không vì không có tiền mua hóa chất, nguyên nguyên liệu để dạy và học thực nghiệm cũng rất thiếu thốn… Nhưng, nhiều ý kiến cho rằng nhược điểm rất lớn trong việc cách tân chương trình SGK là thiếu sự chia sẻ thông tin với từng lớp mà "đóng cửa làm với nhau".
Chương trình sách giáo khoa hiện còn mô tả nhiều bất cập. Ngành giáo dục cần tạo điều kiện nhiều hơn nữa để từng lớp tham gia vào công việc xây dựng SGK. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đánh giá, Luật thương chính hiện hành chưa cho phép cơ quan hải quan thực hành việc truy đuổi, bắt giữ hàng hóa buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới di chuyển từ trong địa bàn hoạt động của thương chính ra ngoài địa bàn.
Quan điểm các chuyên gia và thực tại đều khẳng định đây là môn học có vai trò quan yếu trong việc hình thành nhân cách HS, song so với các môn học khác, thời lượng học của môn GDCD lại khá khiêm tốn. "Cỗ máy cái" có chuẩn thì mới cho ra nhiều thầy giỏi. Cần bổ dưỡng bố về chương trình SGK mới, đổi mới công tác đánh giá HS. Ông Nguyễn Thành Kỳ, nguyên Trưởng phòng Giáo dục phổ quát (Sở GD-ĐT Hà Nội): Đổi mới từ các trường sư phạm Với đề án đổi mới chương trình, SGK thì cần chuẩn bị điều kiện về trường lớp, trang thiết bị, đồ dùng học tập.
Theo Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, thời gian qua, tiền đầu tư cho chương trình giáo dục phổ biến tăng đều qua mỗi năm, nhưng nếu chia đều cho số trường đã có và 250 trường xây thêm hàng năm trên toàn quốc thì quá nhỏ giọt.
Hồng Hạnh. Nhưng cũng cần phải chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất và hạp khả năng của hàng ngũ càn. Cùng ngày, UBTVQH đã bàn bạc về Dự thảo Luật hải quan (sửa đổi). Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Văn phòng QH Nguyễn Hạnh Phúc và Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Phan Trung Lý, để không giẫm lên vết xe đổ của những lần soạn sách giáo khoa tốn không biết bao nhiêu tiền của, công sức vừa qua, cần mạnh dạn xóa bỏ quy trình biên soạn chương trình SGK hiện thời.
Không có tổng chỉ huy, thiếu lực lượng chuyên trách và thiếu cơ chế điều hành, phối hợp để bảo đảm vận hành thống nhất tuốt quá trình biên soạn. Thực hành theo quy trình ngược Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng của QH, GS Đào Trọng Thi - đoàn trưởng giám sát nhận định, mặc dù Bộ GD-ĐT đã đưa ra giải pháp tình thế nhằm giảm tải chương trình học chuẩn y việc bỏ bớt một số mục, bài trong SGK nhưng cách thực hành chưa khoa học.
Cách làm ngược này khiến thay vì xây dựng một chương trình chuẩn, đồng bộ, hợp nhất giữa các cấp học, lớp học, môn học với những tiêu chí, tiêu chuẩn, yêu cầu năng lực, kiến thức cụ thể cần đạt được trước khi tiến hành viết sách giáo khoa thì mới chỉ xây dựng được chương trình khung để các tác giả căn cứ vào đó viết sách.
Sau khi có SGK đưa vào dạy thể nghiệm mới xác định chuẩn chương trình và ưng chuẩn, ban hành chương trình chuẩn quốc gia. Quy trình này cũng góp phần tạo ra thất bại của chương trình phân ban THPT, khi SGK phân ban đã soạn xong, dù phát hiện những bất cập nhưng vẫn phải đưa vào thực hiện. Phần giáo dục luật pháp (lớp 12) là cần thiết nhưng hiện lại thiên về lý thuyết khiến HS khó hiểu và dễ chán, cần có minh họa bằng các cảnh huống thực tế để HS thực hành.
Đây là việc làm liên tưởng, vì vậy trong quá trình triển khai cần phải có đổi mới cách tiếp cận theo hướng khẩn trương nhưng cẩn trọng và không được thoát ly thực tế. Khởi hành từ thực tiễn này, việc ban soạn thảo bổ sung quy định thẩm quyền của lực lượng kiểm soát thương chính được truy đuổi liên tiếp trong trường hợp có căn cứ xác định hàng hóa tẩu tán do đối tượng phạm tội buôn lậu mà có là hợp lý.
Theo tôi, việc đổi mới phải lấy hệ thống trường sư phạm làm nòng cốt, vì đây là "cỗ máy cái" đào tạo, tẩm bổ đội ngũ bố - những người can dự trực tiếp tới yêu cầu đổi mới chương trình, SGK. Việc lồng ghép các nội dung giáo dục về môi trường, an toàn giao thông, dân số, sức khỏe sinh sản vị thành niên, giới tính, kỹ năng sống, phòng tối.
Cô giáo Cao Khánh Ngân (Trường THPT Nhân Chính, quận Thanh Xuân): Bớt giáo điều, đề cao ứng dụng Đổi mới chương trình, SGK không ngoài mục tiêu đào tạo đời công dân có đủ trí, đức.
